Wanneer je zwanger bent wil je er natuurlijk alles aan doen om gezond te blijven. Veilig en hygiënisch eten is dan extra belangrijk. Bepaalde ziekteverwekkers en stoffen kunnen namelijk schadelijk zijn voor de baby, ook al heb je als zwangere vrouw geen klachten [1]. In deze blog even een handig overzicht van wat je niet mag eten als je zwanger bent.
Wat mag je niet eten als je zwanger bent?
Voorkom besmetting
Om te beginnen kan de bacterie listeria en de parasiet toxoplasma gondi schadelijk zijn voor de baby of zelfs een miskraam veroorzaken [1]. Daarom is het van belang extra voorzichtig te zijn met bepaalde rauwe producten waarin deze ziekteverwekkers voorkomen. Neem deze producten vanwege het gevaar op een besmetting alleen als je ze goed verhit.
Rauw vlees
In rauw vlees kunnen deze ziekteverwekkers bevatten. Denk bij rauw vlees aan:
- filet americain,
- ossenworst,
- theeworst,
- boerenmetworst,
- chorizo,
- rosbief,
- rauwe ham en parmaham,
- salami,
- cervelaat.
Door vlees goed te verhitten of een week in te vriezen bij -20°C, dood je Toxoplasma gondii en verklein je de kans op besmetting [2]. Wil je graag een keer salami op brood? Bak de salami eerst of stop het voor een week in je vriezer. Wil je bij de avondmaaltijd een biefstukje? Bak de biefstuk dan door en door gaar.
Rauwe melk en kaas van rauw melk
Rauwe melk of kaas gemaakt van rauwe melk wil je ook vermijden als je zwanger bent vanwege mogelijke besmetting met Listeria.
De melk die je in supermarkt koopt is gepasteuriseerd of gesteriliseerd, dus die kun je gelukkig gewoon gebruiken. Daarnaast komt kaas gemaakt van rauwe melk in Nederland niet zo vaak voor. Als kaas gemaakt is van rauwe melk staat op het etiket ‘au lait cru’. Twijfel je? Lees het etiket of vraag het aan je kaas- of melkboer.
Rauwe eieren
Vermijd ook rauwe eieren en producten met rauwe eieren, zoals zelfgemaakte mayonaise of zelfgemaakte tiramisu. Uit de supermarkt zijn deze producten wel veilig. Let bij de wel tiramisu op dat er geen alcohol inzit.
Rauw kiemgroenten
Neem als laatste liever geen rauwe kiemgroenten, omdat deze ook besmet kunnen zijn met bacteriën zoals salmonella of E. coli. Denk aan taugé, alfalfa en kiemen van bijvoorbeeld kikkererwten of linzen.
Schadelijke stoffen in voedingsmiddelen
Naast bacteriën kunnen er ook schadelijke stoffen zoals teveel vitamine A, dioxines en zware metalen in voedsel zitten die je uit voorzorg wilt vermijden als je zwanger bent [1,4]. Zie afbeelding 1 welke voedingsmiddelen.
Afbeelding 1: voedingsmiddelen met teveel schadelijke stoffen die je wilt vermijden als je zwanger bent.
In rauwe vis kan daarnaast de bacterie Listeria zitten [3]. Listeria gaat dood als je vis goed verhit. Daarom kun je bijvoorbeeld wél gerookte zalm eten die je mee hebt gebakken door bijvoorbeeld een quiche. Sommige vissoorten kun je niet eten, zoals makreel, tonijn, garnalen, paling, sardines en krab. In het blog over hoe het zit met vis eten tijdens de zwangerschap kun je meer details lezen hierover. Ook bij thee zijn er soorten die wel en die niet kunnen tijdens de zwangerschap, zoals venkelthee, anijsthee of kaneelthee. Hier lees je meer over welke thee je kunt drinken tijdens de zwangerschap.
Beperk bepaalde producten:
Sommige voedingsmiddelen kun je wel eten, maar beperk hier de hoeveelheid van [1]:
- Leverworst of leverpaté: Maximaal 1x per week een boterham met een dun laagje smeerleverworst of paté.
- Maximaal 200 mg cafeïne per dag, dus hooguit 2 kopjes koffie.
- Maximaal 8 dropjes per dag. Heb je een hoge bloeddruk? Neem dan geen drop en geen zoethoutthee of sterrenmix.
- Sojaproducten. Eet maximaal 2x per week sojaproducten zoals tofu, tempé of sojabonen. Neem daarnaast maximaal 4 glaasjes of schaaltjes (van 150 ml) sojadrink/yoghurt per dag. [5].
Conclusie
Vooral bepaalde rauwe voedingsmiddelen en bepaalde schadelijke stoffen in voedingsmiddelen wil je vermijden als je zwanger bent. Best een waslijst dus! Twijfel je of zie je door de bomen het bos niet meer? Een diëtist kan je begeleiden om zo veilig mogelijk te eten tijdens de zwangerschap!
Tip: er is sinds kort ook een handige app de Zwangerhap waar je overzichtelijk kunt zien wat je wel en niet mag eten als je zwanger bent.
Bronnen
[1] Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor zwangere vrouwen. Den Haag: Gezondheidsraad 2021; publicatienr. 2021/26.
[2] RIVM. (zd). Toxoplasmose. RIVM [Internet Site]. Beschikbaar via: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/toxoplasmose#literatuur
[3] RIVM. (zd). Listeriose. RIVM [Internet Site]. Beschikbaar via: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/listeriose
[4] 1 Gezondheidsraad. Risico’s van alcoholgebruik bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding. Den Haag: Gezondheidsraad, 2005; publicatienr. 2005/22.
[5] Gezondheidsraad. Schadelijke effecten van stoffen en micro-organismen in de voeding tijdens de zwangerschap. Achtergronddocument bij Voedingsaanbevelingen voor zwangere vrouwen. Den Haag: Gezondheidsraad, 2021; publicatienr. 2021/26-A5.