Ondervoeding is voor veel mensen een lastig begrip. Er wordt vaak gedacht aan een te laag gewicht, zichtbaar gewichtsverlies of niet eten. Misschien kun je op dit moment wel iemand bedenken bij wie je twijfelt of diegene goed gevoed is. Wat is waar over ondervoeding en wat zijn de signalen van ondervoeding? Lees hier de feiten en fabels over ondervoeding en signalen om in de gaten te houden!
Feiten en fabels over ondervoeding en signalen
Feit: iemand met ondervoeding heeft niet altijd ondergewicht
Bij ondervoeding wordt vaak gedacht dat altijd sprake is van ondergewicht. Een te laag gewicht (of te laag BMI) kan inderdaad een risicofactor zijn voor een slechte voedingstoestand. Toch komt ondervoeding ook zeker voor bij mensen met (fors) overgewicht. Uit een recent onderzoek van het UMCG is zelfs gebleken dat bijna de helft van de patiënten in het ziekenhuis met overgewicht tekenen heeft van ondervoeding [1]! Daarentegen is iemand met een laag gewicht niet automatisch ondervoed. Het is dus een fabel dat iemand met ondervoeding altijd ondergewicht heeft!
Feit: ondervoeding komt niet alleen voor bij ouderen
Het is waar dat ondervoeding vaker bij ouderen voorkomt. Onderstaand zie je hoe vaak ondervoeding voorkomt onder ouderen in Nederland:
- Verpleeg en verzorgingshuizen: 15-20%[2];
- Thuiswonende ouderen: 20%bij de 75+’ers [3];
- Ouderen met thuiszorg: 30-40% [3].
Dit zijn dus hoge percentages! Een slechte voedingstoestand komt echter ook voor in alle andere leeftijdscategorieën. Risicogroepen zijn kwetsbare ouderen, kinderen en volwassenen die chronisch ziek zijn, een oncologische aandoening hebben, een grote operatie ondergaan of een ernstig trauma hebben. Daarnaast kun je nog denken aan psychische problemen of wanneer iemand weinig geld heeft voor (gezonde) voeding. Ondervoeding komt dus niet alleen voor bij ouderen.
Signalen om op te letten bij het vermoeden op (risico op) ondervoeding
Hoe herken je nu ondervoeding? Waar kun je op letten (bij iemand anders)? Wat zijn signalen die je kan waarnemen in de thuissituatie? Je kan denken aan:
- Iemand verliest 3 kilogram of meer (ook bij overgewicht).
- Iemand heeft weinig eetlust.
- Een lege koelkast, of er ligt veel eten dat over datum is.
- Iemand staat wat wankel op de benen, heeft zichtbaar minder spierkracht.
- Kleding die zichtbaar ruimer zit dan voorheen.
- Horloge, armbanden en ringen die niet meer goed passen.
- Sleutelbeenderen of jukbeenderen die meer prominent zichtbaar zijn.
- Niet meer voor zichzelf kunnen of willen koken.
Hulp van een diëtist
Wanneer is het verstandig hulp in te schakelen van een diëtist? Check dan het volgende lijstje voor jezelf of misschien bij degene bij wie je een vermoeden hebt:
- Als eten niet meer lukt door benauwdheid of misselijkheid.
- Wanneer je of diegene enige tijd weinig eetlust hebt.
- Als je meer dan 3 kg bent afgevallen (ook na ziekte).
- Bij meer dan een week diarree of misselijkheid.
Als je meer wilt lezen over hoe het zit met ondervoeding of als je een zelftest wilt doen, klik dan hier.
Conclusie
Ondervoeding komt dus niet alleen voor bij mensen met een te laag gewicht en kan het daarnaast iedereen overkomen. Er zijn signalen die je in de gaten kunt houden voor jezelf of voor iemand anders. Wacht niet af, maar trek aan de bel en vraag je diëtist om hulp. Hij/zij kan je tips en voedingsadviezen geven hoe je goed op gewicht kunt blijven met behoud van spiermassa.
Balanza helpt bij ondervoeding en heeft ook diëtisten die gespecialiseerd zijn. Er is ook mogelijkheid voor telefonische (beeldbel) gesprekken. Maak hier een afspraak.
Bronnen
[1] Koningsbruggen, W. van. (2022, 4 januari). Hidden Hunger ook in de algemene bevolking. Nederlandse Vereniging van Diëtisten [Internet Site]. Beschikbaar via: https://nvdietist.nl/artikelen/hidden-hunger-ook-in-de-algemene-bevolking/
[2] Halfens RJG, Meesterberends E, Rijcken S, Schols JMGA en Wolters S (2016). Rapportage Resultaten Landelijke Prevalentiemeting Zorgkwaliteit 2015. Maastricht: Maastricht University, 2016.
[3] : Schilp J, et al., High prevalence of undernutrition in Dutch community-dwelling older individuals, Nutrition (2012), doi:10.1016/j.nut.2012.02.016