Deze blog gaat over de colostoma. Misschien zegt je dit onderwerp je helemaal niets, maar wellicht ken je iemand met of heb je zelf een colostoma? Wanneer krijgt iemand deze stoma en wat kun je eten als je een colostoma hebt?
Een colostoma is een kunstmatige uitgang die aangelegd wordt vanuit de dikke darm. Op afbeelding 1 zie je voorbeelden waar deze stoma kan zitten. Er kunnen diverse redenen zijn waarom iemand een stoma nodig heeft. Enkele voorbeelden zijn:
Afbeelding 1: De plaats waar een colostoma kan liggen. Hier zie je twee soorten colostoma’s: eindstandige (links) en dubbelloops colostoma (rechts). Afbeeldingen afkomstig uit Informatorium voor Voeding en Diëtetiek [1].
- Een tumor in de darm;
- Verwijdering van een darmdeel door bijvoorbeeld ernstige ontstekingen (o.a. diverticulitis);
- Incontinentie;
- Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa;
- Een trauma;
- Aangeboren afwijkingen [1].
Afbeelding 1: De plaats waar een colostoma kan liggen. Hier zie je twee soorten colostoma’s: eindstandige (links) en dubbelloops colostoma (rechts). Afbeeldingen afkomstig uit Informatorium voor Voeding en Diëtetiek [1].
Voedingsadviezen bij een colostoma
Wanneer iemand een colostoma heeft, dan kan diegene gewoon eten volgens de Richtlijnen Goede Voeding of Schijf van Vijf. Het is wel extra belangrijk om goed te letten op gewicht, vocht en vezels!Gewicht en voedingstoestand bij een colostoma
Het gewicht moet in de gaten worden gehouden wanneer je/iemand een stoma hebt/heeft! Onbedoeld afvallen of aankomen kan ervoor zorgen dat de stoma niet meer goed op de huid aansluit. Dit kan huidirritatie veroorzaken [2]. Daarnaast kan voorafgaand de plaatsing van de stoma, sprake zijn van dat iemand (langdurig) te weinig voedingsstoffen binnen heeft gekregen. Een doel kan dus zijn dat de voedingstoestand (hoe goed iemand gevoed is) verbetert of niet verslechtert! Lees hier meer blogs over ondervoeding.Genoeg vezels en vocht voor een goede ontlasting
Onder andere vocht en vezels in het eten en drinken hebben enorme invloed op iemand zijn/haar stoelgang. Dus om een goed ‘ontlastingspatroon’ te houden bij een stoma, zijn vezels en vocht erg belangrijk. Dit leg ik aan je uit.Vocht
Om te beginnen met vocht. De dikke darm zorgt ervoor dat vocht uit de ontlasting wordt gehaald en wordt opgenomen in het lichaam. Of iemand nu dunne, brijige of vaste ontlasting heeft, voldoende drinken is heel belangrijk. Het advies bij een colostoma is: [icon name=”glass-whiskey” style=”solid” class=”” unprefixed_class=””] Drink 1,5 tot 2 liter per dag (12 tot 16 kopjes, zowel dranken als soep, yoghurt, pap en vla meegerekend) Als je weinig plast of de urine is donker van kleur, dan kan het zijn dat je te weinig drinkt of je hebt veel vocht verloren (door bijvoorbeeld diarree). Probeer dan extra te drinken.Vezels
Vezels zijn kortgezegd in te delen in oplosbare en onoplosbare vezels. Deze zitten in verschillende voedingsmiddelen. Oplosbare vezels zorgen dat de darmen goed kunnen werken en onoplosbare vezels nemen vocht op zodat de ontlasting goed stevig wordt [3]. Bij zowel verstopping als diarree is het belangrijk om je vezelinname eens onder de loep te nemen. Het advies is: [icon name=”apple-alt” style=”solid” class=”” unprefixed_class=””] Eet 30 tot 40 gram vezels per dag. Lees hier tips om meer vezels te eten!Voedingsmiddelen die gas-, geur- en kleurvorming kunnen veroorzaken
In principe hoeven specifieke voedingsmiddelen niet weggelaten te worden wanneer iemand een colostoma heeft. Wel kunnen bepaalde producten gas- en geurvorming veroorzaken of verkleuring. Dit kan erg vervelend zijn. In welke mate dit gebeurt, verschilt per persoon. Het kan wel handig zijn om rekening te houden bij bijvoorbeeld sociale activiteiten, zoals een avondje uit [4]. In onderstaande tabel staat een overzicht van deze voedingsmiddelen. Tabel 1: Gas- geur- en kleurvormende voedingsmiddelen [1]| Gasvormende producten | Koolsoorten, spruiten, prei, paprika, uien, knoflook, peulvruchten, koolzuurhoudende dranken en bier |
| Geurvormende producten | Koolsoorten (met name als ze lang gekookt zijn), prei, uien, knoflook, peulvruchten, vis, eieren en vitamine B-tabletten |
| Kleurvormende producten | Donkergroene bladgroenten, bieten en ijzerpreparaten |
Diëtist bij vragen of problemen bij colostoma
Heb jij of ken jij iemand met een colostoma en heb je vragen? Een diëtist kan helpen bij vragen over voeding of bij problemen zoals ongewenst gewichtsverlies, verstopping of diarree of wanneer sprake is van veel gasvorming in de ontlasting! Neem gerust contact met ons op voor vragen of maak een online een afspraak!Bronnen
- [1] Ter Horst, A. (2014). Voeding bij stoma’s. In: Former, M., van Asseldonk, G., Drenth, J., van Duinen, J. (eds) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0697-8_2
- [2] Muris JWM, Mathus-Vliegen EMH, Voorn TB (red.). Gastro-enterologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007.
- [3] Priebe, M., Hagedoorn, R., Tabak, S., Vonk, R. (2014). Koolhydraten. In: Former, M., van Asseldonk, G., Drenth, J., van Duinen, J. (eds) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0713-5_5
- [4] Netwerk Diëtisten MDL (maag-, darm- en leverziekten). Dieetadviezen voor mensen met een colostoma. Den Haag: Voedingscentrum, 2014b.